Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2020

Χριστούγεννα της ζωής ή της φυγής;

 

η θεολογία της απελευθέρωσης

    Η θεολογία της απελευθέρωσης ή της επανάστασης εμφανίστηκε στη Ρωμαιοκαθολική εκκλησία της Λατινικής Αμερικής. Στις χώρες αυτές παρουσιάστηκαν κατά καιρούς δικτατορικά καθεστώτα, τα οποία επέβαλαν ανελευθερία και οδήγησαν σε φτώχια. Πολλοί κληρικοί και θεολόγοι της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας αγωνίστηκαν ενάντια στα καθεστώτα αυτά, με αποτέλεσμα να υποστούν διώξεις ή και θάνατο. Είναι αξιοσημείωτο ότι η επίσημη ηγεσία της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας στο Βατικανό αποκήρυξε αυτή τη δράση των μελών της, για πολιτικούς και διπλωματικούς λόγους. 
    
    Οι απόψεις των ρωμαιοκαθολικών που αγωνίστηκαν στο πλευρό του λαού τους ονομάστηκαν «θεολογία της απελευθέρωσης». Οι εκπρόσωποί της προβάλλουν έναν Θεό της δικαιοσύνης, που εμφανίζεται στην ανθρώπινη ιστορία ως ελευθερωτής των καταπιεσμένων και των φτωχών. Αυτό αποτελούσε πάγια αντίληψη για την Εκκλησία, που ήταν όμως ξεχασμένη στη Ρωμαιοκαθολική εκκλησία της Λατινικής Αμερικής. Βέβαια, η θεολογία αυτή, ξεκινώντας από την καθημερινή αθλιότητα της κοινωνικής πραγματικότητας, επιχειρεί μια ερμηνεία του Χριστού διαφορετική από αυτήν της παραδοσιακής Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. 

 Θρησκευτικά Γ' Γυμνασίου, Στ. Καραχάλιας, Π. Μπράντη, Δ. Πασσάκος, Γ. Φίλιας



Γκουστάβο Γκουτιέρες

Πώς μπορούμε να μιλήσουμε για τον Θεό που αποκαλύπτεται ως αγάπη, όταν ζούμε μια πραγματικότητα που τη χαρακτηρίζει η αθλιότητα και η καταπίεση; […] Πώς να δεχθούμε ότι ο Θεός μας χαρίζει τη δωρεά της αγάπης και της δικαιοσύνης, όταν βλέπουμε τους ανθρώπους να υποφέρουν;



Όσκαρ Ρομέρο

Χαίρομαι, αδελφοί μου, που η εκκλησία μας καταδιώκεται ακριβώς για τη συστράτευσή της με τους φτωχούς και γιατί προσπαθεί να ενσαρκωθεί μέσα από το συμφέρον των φτωχών.

 

Καμίλο Τόρρες

Η βία προέρχεται από αυτόν που αφαιρεί την μπουκιά από το στόμα του φτωχού και όχι από αυτόν που αμύνεται να συντηρηθεί στη ζωή.


Χέλντερ Καμάρα

    Όταν δίνω τροφή στους φτωχούς, με λένε Άγιο. Όταν ρωτάω γιατί είναι φτωχοί, με λένε κομμουνιστή.




σύντομο αφιέρωμα στη ζωή του Καμίλο Τόρρες

Δευτέρα 30 Νοεμβρίου 2020

όψεις της ρωμ/κής εκκλησίας ΙΙ

 


 Ένα θεμελιώδες γνώρισμα της πίστης τόσο του ρωμαιοκαθολικισμού όσο και του προτεσταντισμού είναι το δόγμα του απόλυτου προορισμού. Σύμφωνα με αυτό, η παντογνωσία του Θεού δεν προγνωρίζει απλώς τη σωτηρία ή την καταδίκη του κάθε ανθρώπου αλλά και την προκαθορίζει. Με άλλα λόγια ο Θεός προορίζει ποιοι θα σωθούν και ποιοι όχι. Οι εντολές Του πρέπει να εφαρμόζονται από όλους ανεξαρτήτως αν ο άνθρωπος θα σωθεί ή όχι, γιατί ο Θεός είναι πρωτίστως εξουσιαστής και δεν περιμένει τη συνεργασία του ανθρώπου αλλά επιβάλλει τον νόμο Του. Ο ιερός Αυγουστίνος, ο θεμελιωτής αυτού του δόγματος, αναφέρει «όλοι οι άνθρωποι από την φύση τους είναι αμαρτωλοί και ανεπίδεκτοι προόδου. Όμως, ο Θεός εκλέγει αιωνίως μερικούς από αυτούς, οι οποίοι τελικά ως εκλεκτοί του Θεού σώζονται, όχι κατά την δική τους αξία, αλλά κατά την ανεξερεύνητη βουλή του Θεού» .

Το 1233 ο πάπας Γρηγόριος ο Θ´ ιδρύει την Ιερά Εξέταση, ένα παπικό διακαστήριο στο οποίο δικάζονται με φρικτά βασανιστήρια όσοι πραγματικά ή όχι αντιτίθενται στη διδασκαλία της ρωμ/κής εκκλησίας. Μόνο ένας ιεροεξεταστής στην Ισπανία τον 15ο αιώνα, ο περιβόητος Τορκουεμάδας, έστειλε σε 18 μήνες πάνω από εκατό χιλιάδες ανθρώπους στην πυρά και στην κρεμάλα! Μέσα σε διακόσια χρόνια, μόνο στην Ισπανία, καταδικάστηκαν σε φρικτό θάνατο δεκατέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι!

Πέμπτη 26 Νοεμβρίου 2020

η ικανοποίηση της θείας δικαιοσύνης στη ρωμ/κή εκκλησία



 

 Κατά τη ρωμαιοκαθολική θεολογία ο Θεός προσβλήθηκε σε υπέρμετρο βαθμό από την αμαρτία των πρωτοπλάστων. Ήταν τέτοια η προσβολή της τιμής Του, ώστε οποιαδήποτε προσπάθεια και πράξη του ανθρώπου, να ξεπληρώσει την προσβολή που προκάλεσε, θα ήταν μάταιη. Γι’αυτό ο Θεός Πατέρας αποστέλλει τον Υιό Του ως  αντάξιο θύμα μιας τέτοιας άπειρης προσβολήςγια να σταυρωθεί και να πεθάνει. Με τον τρόπο αυτό έγινε η πληρωμή του ανυπολόγιστου χρέους, που όφειλε ο άνθρωπος στον Θεό. Συνεπώς ο Χριστός γίνεται άνθρωπος για να τιμωρηθεί, να πεθάνει και έτσι να ικανοποιήσει την τιμή του Πατέρα, που είχε προσβληθεί τόσο πολύ από τον άνθρωπο. Κατά τους Ρωμαιοκαθολικούς μάλιστα ο Θεός θα μπορούσε να συγχωρέσει και με άλλον τρόπο τους ανθρώπους αλλά η λογική επέβαλλε αυτόν τον τρόπο!

Κατά την ορθόδοξη θεολογία όμως ο Θεός γίνεται άνθρωπος όχι για να ξεπληρώσει κάποιο χρέος αλλά για να χαρίσει στον άνθρωπο την αιώνια ζωή, τη δική Του ζωή. Η  άπειρη αγάπη Του φτάνει μέχρι τον θάνατο όχι για να αυτοτιμωρηθεί για χάρη του ανθρώπου αλλά για να τον θεραπεύσει και να του χαρίσει και πάλι τη δυνατότητα της σχέσης μαζί Του.

Τετάρτη 28 Οκτωβρίου 2020

Τεχνολογία με ανθρώπινο πρόσωπο


Δυο αρνήσεις και μια θέση έχει να προτείνει η χριστιανική ηθική στο σύγχρονο άνθρωπο που προβληματίζεται με την προηγμένη τεχνική:

 

1. Άρνηση της ρομαντικής απαισιοδοξίας. Η τεχνολογία δεν ευθύνεται για τις παρενέργειές της. Υπεύθυνος είναι ο άνθρωπος με την ηθική συμπεριφορά του, τη χρήση ή την κατάχρηση της τεχνικής. Ο πεσιμισμός (απαισιοδοξία) που βλέπει στην τεχνολογία μόνο τις αρνητικές της πλευρές, που τη θεωρεί σαν δηλητήριο, είναι επικίνδυνος κι απαράδεκτος. Δεν είναι δυνατόν να παραθεωρούνται οι ευεργετικές συνέπειες από τη χρήση της στην καθημερινή μας ζωή. Η "επιστροφή στη φύση" (ρομαντισμός), που πολλοί ευαγγελίζονται, θα σήμαινε επιστροφή στις άθλιες συνθήκες ζωής και οπισθοδρόμηση στη βαρβαρότητα. Η φύση, σαν ένας ζωντανός οργανισμός, είναι φιλική όταν της συμπεριφερόμαστε φιλικά, αλλά γίνεται εχθρική, όταν οι ενέργειές μας είναι εχθρικές απέναντι της.

2. Άρνηση της τεχνοκρατικής υπεραισιοδοξίας. Ο χριστιανός βλέπει την τεχνική πρόοδο και την ανάπτυξη των επιστημών ως εργαλείο για τη βελτίωση των συνθηκών της ζωής και μέσα στα περιορισμένα πλαίσια της ζωής αυτής. Το σημαντικό γι' αυτόν είναι η ποιότητα της ζωής και η πορεία προς τον προορισμό του, που είναι η πνευματική εξύψωση και η επιτυχία της θέωσής του. Δε θεοποιεί την τεχνολογική πρόοδο ούτε την απορρίπτει. Με βάση αυτήν την τοποθέτηση αντιλαμβάνεται την τεχνική πρόοδο σε συνάρτηση με την ηθική βελτίωση. Αλλιώτικα κινδυνεύουμε να καταλήξουμε στον κυνισμό, καθώς η τεχνολογία μπορεί να λειτουργεί σε βάρος των συνανθρώπων μας. Η υπεραισιοδοξία των τεχνοκρατών, ότι τάχα η τεχνολογία έχει πάντοτε μια λύση για κάθε πρόβλημα, είναι αφελής κι επικίνδυνη, δηλαδή απάνθρωπη, ιδίως μετά τη Χιροσίμα και το Τσερνομπίλ.

3. Πρόταση ρεαλιστικής αισιοδοξίας. Πέρα από τα δυο άκρα, το ρομαντισμό της απαισιοδοξίας και τον κυνισμό της υπεραισιοδοξίας, υπάρχει ο ρεαλισμός της αισιοδοξίας που προτείνει η Ορθοδοξία. Ναι στη χρήση της τεχνολογίας - όχι στην κατάχρησή της. Το κλειδί βρίσκεται στα χέρια μας και λέγεται ευθύνη. Η τεχνολογική πρόοδος μπορεί να αποβαίνει σωτήρια για τον άνθρωπο, όταν στηρίζεται στην ηθική ευθύνη του ανθρώπου. Όταν η χρήση της τεχνολογίας γίνεται με βάση την αγάπη, όταν αποβλέπει στο πραγματικό συμφέρον του ανθρώπου, τότε οι προοπτικές που διανοίγονται είναι αισιόδοξες. Ο Χριστιανός στέκεται κριτικά απέναντι στην τεχνολογία. Αντιλαμβάνεται ότι η τεχνολογία έχει μεγάλη δύναμη και επιδρά στη ζωή του διαμορφώνοντας σε μεγάλο βαθμό ακόμη και τη συμπεριφορά του. Δεν υπερεκτιμά τις δυνατότητές της, δεν τη θεοποιεί, αλλά ούτε και την απορρίπτει. Κρίνει ανάλογα με τη χρήση της και είτε αποδέχεται τα επιτεύγματά της είτε τα καταδικάζει. Η Εκκλησία δεν είναι αντίθετη προς την τεχνολογική ανάπτυξη, αλλά θέλει να δώσει στην τεχνολογία τη διάσταση που πρέπει να έχει. Η τεχνολογία οφείλει να λειτουργεί με ανθρώπινο πρόσωπο, για χάρη του ανθρώπου.

 

Μ. Μπέγζος – Θ. Παπαθανασίου, Θέματα χριστιανικής ηθικής Γ´ Λυκείου